دلایلی چون کم‌بارشی و تغییرات اقلیمی منجر به خشکسالی شده است و با خیزش گردوخاک از برخی کشورهای همسایه در بسیاری از استان‌ها همچون تهران شاهد آلودگی هوا بوده‌ایم. تا چند سال اخیر فراوانی ورود ریزگردها به کشور در ماه‌های گرم سال بود اما به‌دلیل تغییرات اقلیمی، این پدیده با بی‌نظمی در اکثر فصول سال رخ می‌دهد.
ذرات گردوغبار می‌توانند محیط‌زیست گیاهی، جانوری و زندگی شهروندان را با مخاطرات جدی مواجه کنند؛ ازجمله پیامدهای سلامتی ایجادشده ازسوی ریزگردها می‌توان به بیماری‌های تنفسی، قلبی و عروقی، سرطان ریه، آلرژیک، بیماری‌های گوارشی در اثر آشامیدن آب آلوده و بسیاری از بیماری‌ها اشاره کرد.
این پدیده افزایش مراجعات به اورژانس‌های بیمارستانی را در پی داشته و فشار مضاعفی به سیستم بهداشت و درمان وارد کرده و خواهد کرد. به گفته صادق ضیاییان، رییس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا این گرد و خاک‌ها هم منشأ داخلی دارد و هم منشأ خارجی که حاصل نفوذ توده‌های غبار از کشورهای همسایه همچون عراق است اما اینکه این آلودگی چند درصد منشأ داخلی دارد و چند درصد منشأ خارجی قابل تفکیک و تشخیص نیست.
دیروز درحالی شاخص کیفیت هوا در تهران به حدود 500 رسید که چند روز پیش یکی از مقامات وزارت محیط‌زیست عراق زنگ خطر را درباره موج گردوغبار در این کشور و افزایش میزان روزهای گرد و غباری به ۳۰۰روز در سال۲۰۵۰ به صدا درآورده بود. عیسی الفیاض، مدیرکل معاونت فنی وزارت محیط‌زیست عراق گفت که تغییرات آب‌وهوایی عامل اصلی افزایش موج گردوغبار در کشور است و براساس آمارهای ثبت‌شده ازسوی اداره کل هواشناسی، در طول دو دهه، تعداد روزهای گردوغباری از ۲۴۳روز به ۲۷۲روز در سال افزایش یافته و انتظار می‌رود که تا سال۲۰۵۰ تعداد روزها به ۳۰۰روز در سال برسد.
عیسی الفیاض با بیان این موارد ادامه داد: نزدیک به ۷۰درصد از زمین‌های زراعی عراق به‌دلیل تغییرات آب‌وهوایی تخریب شده یا در معرض تخریب قرار دارد که به‌دنبال آن فقدان پوشش گیاهی که عامل اصلی تثبیت خاک است، وجود دارد. این مقام عراقی علت تاخیر در اجرای طرح کمربند سبز اطراف شهرها را کمبود منابع مالی و نیز کمبود منابع آبی در این کشور دانست.
این در حالی است که چند سال پیش سفیر وقت عراق در ایران اعلام کرده بود که کنترل کانون‌های ریزگردها از توان عراق و سوریه خارج است. به گفته او؛ دجله و فرات دو منبع مهم آب در عراق هستند که از ترکیه سرچشمه می‌گیرند. کشور ترکیه سیاست‌ها و اقداماتی برای منع ورود آب به این رودخانه‌ها اجرا می‌کند درحالی‌که طبق قوانین بین‌المللی، هیچ کشوری روی رودخانه‌های مشترکی که با کشورهای دیگر دارد، جز با موافقت آن کشور حق احداث سد ندارد و بعضی مواقع نیز از این مساله یعنی منع ورود آب، برای غرض‌های سیاسی استفاده می‌شود.
او آن زمان اعلام کرده بود که دولت عراق در شرف آغاز اقداماتی در این زمینه است؛ برای مثال، پروژه کمربند ملی سبز را اکنون در عراق در برنامه داریم که این پروژه امکانات زیادی را می‌طلبد، از شهر موصل تا بصره ادامه می‌یابد و عرض آن نیز از یک‌کیلومتر تا پنج‌کیلومتر خواهد بود و مقرر شده در این خصوص درخت‌هایی کاشته شود تا از حجم ریزگردها کاسته شود. اما با توجه به هزینه‌ها و مبالغ هنگفتی که برای اجرای این پروژه نیاز است و همچنین با توجه به شرایط بد اقتصادی عراق، اجرای این پروژه زمان بسیار زیادی و بیش از 10سال را در شرایط فعلی صرف خواهد کرد؛ موضوعی که حالا پنج سال از آن گذشته و این کشور موفقیتی دراین‌باره به دست نیاورده است.
مشکلات سیاسی خاورمیانه؛ سد حل، معضل گردوغبار
عباس شاهسونی، رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت در گفت‌وگو با «صبح‌نو» درباره بروز این پدیده می‌گوید: پرهیز کشور ترکیه از دادن حق‌آبه عراق سبب شده بخش‌هایی از این کشور تبدیل به مناطق بیابانی شود. در کشور خودمان نیز برخی مناطق به‌دلیل بروز خشکسالی ازجمله خوزستان، یزد و اصفهان تبدیل به بیابان شده‌اند.
زمانی که باد می‌وزد و خاک رطوبت ندارد گردوغبار در کشور حرکت می‌کند و سبب آلودگی هوای تعداد از شهرهای کشور می‌شود. به اضافه اینکه در داخل نیز بارندگی خاصی نداشتیم و با کوچک‌ترین باد، طوفان‌های گرد و غبار ایجاد می‌شوند. او ادامه می‌دهد: یکسری اقدامات به‌ویژه در خوزستان برای کاهش کانون‌های گردوغبار انجام شد اما تاثیر زیادی نداشت. با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی که در خاورمیانه و به‌ویژه سوریه و عراق وجود دارد اقدام موثری برای مدیریت این پدیده انجام نگرفته است؛ بنابراین ما این مشکل را فعلا خواهیم داشت.
رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت معتقد است؛ این اتفاق نیازمند ورود وزارت‌خارجه و گفت‌وگو و رایزنی در سطح بین‌المللی است. سازمان حفاظت محیط‌زیست، ستادی تحت‌عنوان ستاد ملی گردوغبار دارد که باید با همراهی وزارت امور خارجه این دست مسائل را حل‌وفصل کنند اما با توجه به مشکلات سیاسی که در خاورمیانه وجود دارد، اقدامات انجام‌شده این ستاد و وزارت امورخارجه به نتیجه نرسیده است. چندی پیش نیز سخنگوی وزارت امورخارجه همزمان با وقوع گردوغبار در اسفندماه سال گذشته و رایزنی‌های خارجی برای حل این معضل گفته بود که «الان برای خارج از کشور هیچ کاری نمی‌توانیم بکنیم، ما ریزگردهای داخلی را داریم مهار می‌کنیم.»
توصیه به تهرانی‌ها
او همچنین با بیان اینکه افرادی شامل سالمندان، بیماران قلبی- عروقی، کودکان و... حساس شمرده می‌شوند و باید احتیاط کنند، می‌گوید: براساس دستورالعمل توصیه‌شده مبتلایان به بیماری‌های ریوی، قلبی، سالمندان و کودکان از منزل خارج نشوند و فعالیت‌های خود را به حداقل برسانند. سایر افراد نیز باید از فعالیت‌های طولانی و سنگین و ورزش در خارج از منزل خودداری کنند. همچنین تعطیلی فعالیت‌های ورزشی در فضای باز تا فردا نیز الزامی است.
شاهسونی تاکید می‌کند: وجود چنین شرایط جوی سبب افزایش بیماری‌های قلبی، ریوی و مرگ زودرس در بیماران قلبی و سالمندان می‌شود. همچنین افزایش شدید علائم تنفسی در کل جمعیت نیز اتفاق خواهد افتاد. شاخص فعلی هوا بیش از ۳۰۰ است و این اخطاری جدی برای سلامت انسان‌هاست. باید بدانیم که تمام افراد جامعه تحت‌تاثیر آثار این آلودگی هوا خواهند بود. رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت می‌گوید: با توجه به تداوم شرایط جوی تا امروز در مناطقی ازجمله تهران، خوزستان و... وزارت بهداشت درخواست کرد تا مدارس امروز به‌صورت غیرحضوری و مجازی فعال باشند.
امروز هم هوا آلوده است
معاون اداره کل هواشناسی استان تهران هم دیروز از تداوم آلودگی هوای تهران خبر داد و گفت: امروز شنبه هم هوا در بعضی ساعات به‌خصوص اوایل صبح برای گروه‌های حساس و در بعضی ساعات برای تمامی گروه‌ها ناسالم است. مازیار غلامی با اشاره به صدور هشدار نارنجی برای استان تهران تاکید کرد: در این شرایط احتمال وزش شدید باد و شکست درختان فرسوده و نهال‌ها و آسیب‌رسیدن به سازه‌های موقت وجود دارد.
نظر شما